Op taalgebied scoren de programma’s van verschillende politieke partijen ‘zwaar onvoldoende’, aldus taalkundige Wim Daniels in de uitzending van RTL Late Night van dinsdag.
Daniels las alle partijprogramma’s en komt tot de conclusie dat de teksten stukken beter zijn dan vier jaar geleden, maar nog altijd niet goed genoeg.
De taalkundige betreurt het dat partijen niet bezig zijn met hoe ze hun visie opschrijven. Hij vindt het belachelijk dat de stichting Lezen en Schrijven eraan te pas moet komen om in De Verkiezingskrant, uitgegeven door ProDemos, uitleg te geven over de programma’s.
“Dat zouden ze zelf moeten doen”, aldus Daniels in de uitzending. “Mijn ouders zouden dít nooit hebben begrepen. En waarom zouden mijn ouders niet het recht hebben om politieke programma’s te snappen?”
Zeven voorbeelden van Wim Daniels:
VVD: "Het is van belang dat ook werkgevers mensen stimuleren employable te blijven (...)."
In de uitzending vraagt Daniels zich hardop af waarom de VVD het woord 'employable' gebruikt. Het woord staat niet eens in de Dikke Van Dale. "Wie begrijpt zo'n zin? Waarom zeggen ze niet gewoon 'beschikbaar voor werk'?"
SP: "Publieke voorzieningen, die worden betaald met publiek geld, moeten zoveel mogelijk in publieke handen zijn."
Daniels werd vorig jaar door de SP uitgenodigd om een praatje te houden over taal tijdens één van hun congressen. Daar hoorde hij van Emile Roemer dat de partij het woord 'publieke' niet meer wil gebruiken. Toen hij vervolgens het conceptpartijprogramma kreeg, las hij ergens 're-integratie is een publieke taak'.
"Dat hebben ze toen in de definitieve versie aangepast naar 're-integratie is een verantwoordelijkheid van de gemeente'." Daniels was dan ook zeer verbaasd toen hij in het nieuwe partijprogramma twintig keer het woord 'publieke' tegen kwam. Onder andere in bovenstaande zin.
D66: "Wij investeren in eHealth en innovatie gericht op gezondheid in plaats van het behandelen van mensen."
Daniels in RTL Late Night: "Behandelen van mensen?! Daar gaan we niet meer aan beginnen."
GroenLinks: "Al dertig jaar regeert het economisme."
Met deze zin begint GroenLinks het partijprogramma. Wat economisme is, wordt in de volgende zinnen wel uitgelegd. Maar het is veel logischer om met die uitleg te beginnen, claimt Daniels. "Ze zetten deze moeilijke term voorop waardoor ze meteen een hele hoop mensen van zich afstoten, want wie weet er nou in godsnaam wat economisme is? Dat weet helemaal niemand", aldus Daniels aan tafel bij Humberto Tan.
CDA: "Gebieden, die met bevolkingskrimp worden geconfronteerd, moeten de kans krijgen om op basis van gelijkwaardigheid bij te dragen aan de ontwikkeling van Nederland en moeten hun potentieel waar kunnen maken. Een beter Nederland zoekt balans tussen de economische speerpuntgebieden en de zones, waar bevolkingskrimp een dagelijkse realiteit is."
In dit geval gaat CDA helemaal de mist in met de komma's. "Er staan twee bijzinnen in. Bijzinnen kunnen voorafgegaan worden door een komma, maar soms mág dat niet", verklaar Daniels. Volgens hem staat er twee keer ten onrechte een komma in bovenstaande tekst. Toen Daniels deze fout op zijn Twitter zette, kreeg hij al snel een reactie van een CDA-afdelingen.
"O, gelukkig je hebt het niet over de inhoud, zeiden ze. Dat is een volstrekte misvatting, want komma's bepalen juist de inhoud." De tekst is dan ook 'totale onzin', zegt Daniels in RTL Late Night. "Als een bijzin tussen twee komma's staat zou je hem weg moeten kunnen laten."
PvdA: "De bedenktijd voor zedendelicten wordt omgedraaid. In plaats van dat slachtoffers nu moeten aangeven of ze de aangifte doorzetten krijgt een slachtoffer bedenktijd om de aangifte terug te trekken."
"Hier is helemaal niet uit te komen. Hoe draai je nu in godsnaam bedenktijd om?" De tekst is verwarrend volgens Daniels. Zo heeft de partij het eerst over slachtoffers (meervoud) en vervolgens of slachtoffer (enkelvoud). Dan ga je al snel denken dat het over verschillende mensen gaat.
DENK: "DENK is vóór het dekoloniseren van onze straatnamen, bruggen, tunnels en musea (...)."
'Het dekoloniseren van onze straatnamen', daar gaat het nog over de namen. Maar daarna heeft de partij het over het dekoloniseren van bruggen, tunnels en musea. "Maakt niet uit hoe ze heten!", zegt Daniels. "Elke keer als ik nu over een brug rijd, denk ik: gaat deze óók gedekoloniseerd worden?"
Bekijk de hele aflevering van RTL Late Night hier terug >